Wie volgt een bestuurder op als hij overlijdt of lange tijd afwezig is? Hoe scheiden we uitvoerende en toezichthoudende taken in het bestuur? Hoe gaat het om met tegenstrijdige belangen? Voor de BV en de NV bestaan hiervoor al sinds jaar en dag regels maar voor de stichting, de vereniging en de coöperatie nog niet. Vanaf 1 juli jl. is daarin ook voor die drie rechtsvormen verandering gekomen.
Bestuurlijke aansprakelijkheid
Greenpeace is een stichting en RABO Bank een coöperatie. Deze organisaties zijn zó groot dat ze al lang geleden een eigen regeling hebben getroffen voor de tijdelijke vervanging van bestuursleden. Voor kleinere woningbouwcoöperaties, sportverenigingen of goededoelenorganisaties is dat echter helemaal niet vanzelfsprekend. “De nieuwe regels zorgen voor een duidelijker taakverdeling,” zegt notaris Cok Zijerveld, “en dat kan veel ellende voorkomen. Als er financieel iets mis gaat, is onder de aangescherpte regels bijvoorbeeld duidelijk wie tegen de desastreus uitgepakte beslissing heeft gestemd. Die schriftelijke vastlegging kan positief uitpakken voor de bestuurlijke aansprakelijkheid van de tegenstemmer.”
Angelsaksisch model
De invoering van de ‘tegenstrijdig belang regeling’ zorgt ervoor dat de overige bestuursleden in een specifieke kwestie een zuiverder afweging kunnen maken dan de betrokken collega met tegenstrijdige belangen. Die van de ‘ontstentenis en beletregeling’ dat de opvolging of tijdelijke vervanging van een bestuurder vooraf geregeld is. “De scheiding tussen uitvoerende en toezichthoudende taken komt dan weer rechtstreeks uit het Angelsaksisch model, maar alle regels hebben de bedoeling tot een meer transparante en dus betere vorm van bestuur te komen,” verduidelijkt Cok Zijerveld. “Het zal onvermijdelijk tot een zekere verzakelijking van de governance leiden, maar dat is bepaald niet slecht. De bedoeling is natuurlijk amateurisme en vooral misstanden te voorkomen en inderdaad, één van de drie rechtsvormen – de stichting – is met stip degene die het meest misbruikt wordt voor oneigenlijke doeleinden.”
Vanaf 1 juli
De invoering was per 1 juli dit jaar, maar het was niet de bedoeling dat bestuurders en masse de deur bij de notaris zouden platlopen. “Er is een overgangsperiode voorzien. Vanaf het moment dat je als bestuur ‘iets’ wilt wijzigen aan de statuten ben je verplicht ook deze nieuwe regels in te voeren. En ook wij als notarissen zijn vanaf die datum verplicht de statuten met kritisch oog hierop na te lopen. Het is dus ‘vanaf 1 juli 2021’ en niet ‘op’. Toch raad ik elke bestuurder aan er geen jaar mee te wachten. De thematiek is nu actueel, ook bij het notariaat. Hoe langer we ermee wachten, hoe meer de parate kennis weer gaat wegzakken.”
Cok Zijerveld is notaris en directeur van Everest notariaat in Utrecht (www.everestnotariaat.com)
.jpg)
