De notaris als ideale procesbegeleider
Een bedrijfsopvolging is niet louter een kwestie van cijfers en afspraken, er komen ook veel emoties bij kijken. Die gevoelens kunnen de betrokkenen het overnameproces door een te roze maar ook te zwarte bril laten zien.Als er conflicten opborrelen zijn advocaten (vaak) te partijdig. De notaris is vanuit zijn onpartijdige rol zeer geschikt om het proces op koers te houden. Hij of zij is ook ervaren en juist door die combinatie van onschatbaar belang om het gezamenlijke doel te bereiken. De akte is uiteindelijk niets anders dan de neerslag van al die bij uitstek menselijke inspanningen.

Al in de opleiding wordt de notaris getraind in de omgang met emoties. Trouwen, een huis kopen, een nalatenschap verdelen, het zijn stuk voor stuk momenten van grote gevoelsmatige waarde. “De eerste keer dat je huwelijke voorwaarden ter sprake brengt en de echtgenote ziet verstijven en hoort opmerken: ‘Maar vertrouw je me dan niet?’, begin je meteen met het in evenwicht brengen van ratio en emotie,” zegt Cok Zijerveld, eigenaar van Everest Notariaat in Utrecht. “In dat opzicht is er weinig verschil tussen familierecht en ondernemingsrecht en vullen de ervaringen in de twee werkgebieden elkaar mooi aan. Ook bij bedrijfsopvolging binnen families heb je te maken met deze gevoeligheden. Zeker nu huwelijkspartners niet langer vanzelfsprekend een leven lang bij elkaar blijven, beginnen belangen en gevoelens complexer te worden. Men wil bijvoorbeeld niet dat de aandelen van het bedrijf over verschillende aangetrouwde families vererfd worden en bedingt een aanbiedingsverplichting.”
Terug aan tafel
Die expertise maakt de notaris tot de ideale procesbegeleider. Zijn meerwaarde komt het best tot zijn recht als hij méér mag doen voor de overnemende en aanbiedende partij dan het opstellen van de akten. Omdat de notaris de consequenties van alle handelingen gedetailleerd kan voorzien, kan zijn rustige en geduldige uitleg de gemoederen tot bedaren brengen en niet zelden weggelopen onderhandelaars terug aan tafel krijgen. Het overnameproces heeft geen enkel geheim voor hem, in tegenstelling tot de familieleden zelf, want een bedrijfsopvolging doorloop je gewoonlijk slechts tweemaal in je leven: de eerste keer als je de oudere generatie opvolgt, de tweede als je zelf tot de generatie behoort die wordt opgevolgd. “Als er bij conflicten advocaten worden ingeschakeld zullen die zich inzetten voor hun cliënten en daarmee de tegenstellingen verscherpen,” zegt Cok Zijerveld. “Soms kan dat niet anders, maar dat brengt het uiteindelijke doel – de opvolging – niet dichterbij. Als notaris hebben wij oog voor beide kanten van de zaak en streven we naar een werkbare verhouding. Dat lukt ons het best als we van begin af aan bij het proces worden betrokken.”
Everest Notariaat werkt bij bedrijfsopvolging binnen families geregeld samen met het Centrum voor Bedrijfsopvolging.
Website: www.cvbinfo.nl
Email: contact@cvbinfo.nl
Klaar staan
Bedrijfsopvolging binnen families is weinig conjunctuurgevoelig, in tegenstelling tot bedrijfsoverdracht aan derden. Toch ziet Zijerveld sinds het begin van de coronacrisis een duidelijke toename van het aantal ondernemers dat aan het proces begint. Hij is daar blij mee, in de eerste plaats voor de families zelf. “De pandemie heeft hen ervan bewust gemaakt dat ze niet het eeuwige leven hebben, iets wat elke ondernemer heimelijk toch denkt en wat hem het opstellen van een testament en het regelen van de opvolging doet uitstellen. Dat is onverstandig, want een bedrijf verkopen aan buitenstaanders neemt gemiddeld al vijf jaar in beslag. Het regelen van de bedrijfsoverdracht kan ook jaren duren, want de volgende generatie moet er klaar voor zijn. Als dat nog niet zo blijkt te zijn kan dat soms een onaangename verrassing zijn voor de vader of oom die dacht dat de opvolgers al klaar stonden.”
.